Eerder schreef ik over het fenomeen blockchain, wat het nu eigenlijk is, wat het zo bijzonder maakt en waarom er nog altijd een zweem van mystiek omheen lijkt te hangen. In dit blog ga ik verder in op de toepassing van blockchain: wat zijn de voor- en nadelen en – rekening houdend met deze nadelen – wanneer pas je blockchain toe?
De voordelen van blockchain
Waarom is blockchain nu zo handig? Neem een bank: een voorbeeld van een traditioneel centraal orgaan. De bank beheert het geld van partijen en faciliteert transacties tussen deze partijen. Ofwel, er is één ‘onafhankelijke’ tussenpartij waarin de klanten hun vertrouwen stellen. Normaal gesproken prima. Maar iedereen heeft weleens een bankstoring mee gemaakt, waardoor er tijdelijk geen transacties mogelijk waren en er zelfs geen toegang was tot het eigen saldo. Blockchain kent geen centrale storing. Immers, er is geen centrale partij. De blockchain wordt gevormd door de deelnemers. Omdat ze gedistribueerd is kan geen enkele partij de blockchain platleggen. Iedereen heeft een kopie van de waarheid en partijen met een internetverbinding kunnen altijd een transactie initiëren.
Maar aan een tussenpersoon kleven meer risico’s. Dat hebben we een paar jaar geleden kunnen zien tijdens de financiële crisis. Banken gingen failliet. Rekeninghouders waren hun geld kwijt, omdat degene die hun geld beheerde omviel. Blockchain kan niet failliet gaan. In het ergste geval gaat een deelnemer persoonlijk failliet. Maar dit heeft geen impact op de anderen; zolang er deelnemers zijn, blijft de chain bestaan en hun status bewaard.
Een bank kan zelfs zijn machtspositie misbruiken. Bijvoorbeeld door tarieven eenzijdig te verhogen. Of door eigenhandig bepaalde legitieme klanten of transacties te verbieden, of zelfs door fraude te plegen. Bij een blockchain liggen de spelregels vast en is er geen enkele partij die eenzijdig iets kan veranderen.
Naast het ontbreken van een traditioneel centraal orgaan, kent blockchain ook andere voordelen. Zo zorgt het gedistribueerde karakter voor zekerheid. De ‘waarheid’ ligt vast bij misschien wel miljoenen partijen. Om een transactie in de blockchain te veranderen, zouden al deze kopieën gewijzigd moeten worden. Of in ieder geval de meerderheid. Dit is een belangrijk gegeven wat betreft de veiligheid van de integriteit van de data.
Verder voegt blockchain nog een slimmigheidje toe: de ‘hash’. Transacties in een blockchain worden gegroepeerd in ‘blocks’. Deze blocks worden in serie aan elkaar gekoppeld. Elk block heeft een eigen ‘hash’-waarde: een eigen vingerafdruk in de vorm van een serie van vaste lengte met willekeurige tekens. De ‘hash’ wordt op ingenieuze wijze bepaald uit alle gegevens uit het block. Als er ook maar een bitje in het block wijzigt, verandert daarmee de vingerafdruk. Door een oude ‘hash’-waarde te vergelijken met de huidige vingerafdruk, is eenvoudig en snel te bepalen of een block in de tussentijd is gewijzigd.
Het uitgekiende is dat elk block de hash van de voorganger (‘parent’) bevat. Deze wordt automatisch meegenomen in de hash-berekening van het block zelf. Dus als je een block zou wijzigen zou niet alleen die hash wijzigen, maar daarmee ook die van het volgende block (de ‘child’) en natuurlijk automatisch van alle kinderen erna. Het gevolg is dat elke wijziging van een vastgelegde transactie leidt tot een inconsistentie van de hele keten erna. Door checks bij het creëren en distribueren van nieuwe blocks en het opzetten van een nieuwe blockchain-copy komen inconsistenties aan het licht en zal het blockchain platform maatregelen treffen en de foutieve kopieën identificeren en elimineren. Dit maakt de transacties onweerlegbaar.
Nadelen Blockchain
Blockchain zal vanwege zijn voordelen voor velen als muziek in de oren klinken. Toch zijn er ook nadelen. Door de gedistribueerde (en daardoor redundante) opslagmethode is het een dure oplossing. Daarbij hebben verschillende (met name oudere) blockchain platforms energieverslindende mining-technieken die ook extra kosten met zich meebrengen.
Verder is blockchain een oplossing die op papier veilig is, maar tegelijk nog zo jong is dat het zich nog niet ultiem bewezen heeft. De kans mag niet uitgesloten worden dat er nog lekken of kinderziektes gevonden worden. Dit is ook van invloed op het vertrouwen in blockchain. Dit is – net als met banken – vitaal: hoe meer mensen hun vertrouwen schenken en aan de blockchain deelnemen, hoe beter en veiliger het concept werkt.
Verder is voorzichtigheid geboden bij het lanceren van nieuwe applicaties en transactie-scripts. Transacties zijn onomkeerbaar. En als er bij miljoenen transacties iets fout loopt, kan dit aanzienlijke schade veroorzaken. Dus ‘First Time Right’ is een erg belangrijke principe bij het bouwen van nieuwe applicaties.
Tot slot is een goede exit-strategie belangrijk: Wat als je een blockchain toepassing hebt en je wilt uitstappen? Dit is niet triviaal omdat de blockchain niet alleen van jou, maar van alle deelnemers is.
Checklist
Wanneer pas je blockchain dan toe, rekening houdend met de nadelen? De volgende checklist van voorwaarden kan als leidraad dienen:
- Er moet sprake zijn van meerdere partijen die onafhankelijk van elkaar zaken moeten kunnen doen.
- De transacties moeten duidelijke expliciete regels (dus validaties) volgen. Ze moeten te vangen zijn in programmacode.
- Transacties die eerder in de tijd worden uitgevoerd hebben invloed op latere transacties. Bijvoorbeeld: bij blockchain bepalen de transacties hoeveel saldo je hebt. En dat is weer van belang op je toekomstige betalingen.
- Er moet sprake zijn van weinig vertrouwen tussen de partijen onderling. Als er groot vertrouwen is kun je goedkopere oplossingen verzinnen dan blockchain.
- Een intermediair partij is niet wenselijk. Een centrale oplossing zou namelijk goedkoper zijn.
Als aan al deze voorwaarden voldaan wordt, is blockchain een heel interessante optie. Deze nieuwe manier van transacties doen zal in vele sectoren grote impact hebben. In het derde deel van deze serie blogs over blockchain zal ik uitgebreid ingaan op de toepassingen, transacties en platformen.
Ook verschenen in deze serie:
